Mustafa Kemal Atatürk, iyi bir lider ve komutan olmasının yanı sıra kitap okuma sevgisi ile de tanınır. Savaş esnasında dahi cephede kitap okuduğu bilinen Atatürk’ün kitapları günümüzde Anıtkabir’deki büyük kütüphanede yer almaktadır. Okuduklarını paylaşmaktan hoşlanan Atatürk, kitaplarında önemli gördüğü yerlerin altını çizer ve sayfaların kenarlarına notlar alırdı. Kitap Vadisi olarak bu yazımızda Mustafa Kemal Atatürk’ün en sevdiği kitapları derledik.
Türk edebiyatının en önemli yazarlarından biri olan Reşat Nuri Güntekin, edebiyatımıza birçok eser kazandırmıştır. Güntekin’in en önemli ve en çok okunan eserlerinden biri de Çalıkuşu’dur. Kitap 1922 yılından günümüze kadar değerini korumuş, filmi çekilmiş hatta yakın zamanda Türk televizyonlarında dizi olarak da yayınlanmıştır.
Çalıkuşu romanı Atatürk’ün çok sevdiği edebi eser olarak bilinir. Atatürk’ün Çalıkuşu’nu başucu kitabı olarak seçmesinin sebebi ise kitabın başkarakteri Feride’nin Anadolu’nun en ücra köşelerine dahi giderek öğretmenlik yapması ve bu anlamda başlattığı aydınlanma hareketidir.
Atatürk, cephedeyken Çalıkuşu’nu bitirdiğinde, “Biliyor musunuz dün gece Reşat Nuri Bey’in Çalıkuşu romanını okudum, çok beğendim. İhmal edilmiş Anadolu’yu genç bir hanım öğretmenin yaşadığı zorlukları ne güzel anlatmış. Bitirince İsmet’e vereceğim. (İsmet İnönü) Sonra da sizler okuyun” demiştir.
Esaret altındaki Finlandiya’nın bağımsızlığına kavuşma mücadelesinin ele alındığı Beyaz Zambaklar Ülkesinde, bağımsızlık için yapılan fedakarlıkları oldukça etkileyici bir dille okuyucusuna sunuluyor. Klasikler arasında yer alan kitabı, Atatürk çok sevmiş ve Kurtuluş Savaşı’nı planlarken bu kitaptan ilham almıştır. Kitap; Rus gazeteci ve yazar Grigory Petrov’un en önemli eseridir.
Atatürk’ün düşüncelerini şekillendirmesinde katkı sunan kitaplardan biri de Rousseau’un Toplum Sözleşmesi ‘dir.
İnsan eşitliği ve eşit hakların üzerine yoğunlaşan kitap, tüm halkın eşit olduğunu ve hiçbir sınıfın diğerinden üstün olmadığını vurgular.
Fransız İhtilali’nin sembolü niteliğindeki Toplum Sözleşmesi, dünyada demokrasi kavramının gelişmesi adına büyük katkı sunmuştur ve günümüzde üniversitelerde ders olarak da okutulan bir kitap niteliğindedir.Atatürk, 1924 Anayasası’nın hazırlanma sürecinde Rousseau’dan ilham almıştır.
Ziya Gökalp, Türk düşünce, kültür ve siyaset tarihinin en önemli isimlerindendir. Türkçülüğün Esasları kitabında, insanların kafasının çok karışık olduğu bir dönemde “Türkçülüğün tam olarak ne olduğu?” hakkında bilgiler vermiş ve Türk milletine yol göstericilik yapmıştır.
Özellikle imparatorluktan devlete geçme sürecinde oldukça faydalı olan bu eser, Atatürk’ün de en sevdiği kitaplar arasında yerini almıştır.
Belleten, Türk Tarih Kurumu tarafından, Ocak 1937'den bu yana dört ayda bir yayımlanmakta olan, dil ve tarih konulu makalelere yer veren bir dergidir. Mustafa Kemal Atatürk hasta yatağındayken Profesör Afet İnan’ı yanına çağırarak Tarih Kurumu'nun çalışmaları hakkında bilgi istemiştir. O dönem Tarih Kurumu'nun yeni çıkarttığı Belleten, Atatürk’ün okuduğu son eser olma özelliğine sahiptir.