Kitle ve İktidar

Elias Canetti'nin 30 yillik çalismasinin ürünü olan Kitle ve Iktidar sosyoloji, antropoloji, psikoloji... gibi disiplinleri içeren; ama onlarin sinirlariyla yetinmeyen benzersiz bir çalisma olarak taniniyor.Canetti bu kitabinda "kitle" ve "iktidar"in birbirlerini nasil etkileyip çogalttigini; insanlar arasinda "emir" ve "itaat" iliskisinin nasil biçimlenerek saldirganlik mekanizmalarina dönüstügünü anlatiyor. En az sorgulanan, dolayisiyla en tehlikeli sey olan "emir verme"nin emredilende özgür bir kisilik edinmesini önleyen bir sizi biraktigini, bu sizinin sürekli emredilen-lerde katmerleserek itaati içsellestirdigini gösteriyor.Canetti 1930'larda kitle eylemlerinin her tür politik mücadelenin en önemli silahi oldugunu fark ederek "kitle" ve "iktidar" iliskisi üzerinde çalismaya baslar. Çalismasi ilerledikçe iliskinin "tarih üstü" boyutlarini kesfeder ve insanin özüne yönelir. Hayvan sürülerini, bir araya gelmis her tür insan toplulugunu çag, cografya, din farki gözetmeksizin devasa bir literatür taramasi yaparak inceler. Yasadigi yillar, özellikle Ikinci Dünya Savasi'nin tarihteki en büyük kitle hareketlerinin ve kitlesel yikimlarin görüldügü yillar olmasi; bir "iktidar" simgesi olarak Hitler'in vahseti dogru iz üzerinde oldugunu gösterir: Kitle yikici, iktidar öldürücüdür. Insan "iktidar" istegi ile Tanri'nin kiyamet ve dehset tehdidini çalmistir. Ölüme karsi direnmenin yolu ise emre karsi koymak ve yaratmaktir.Canetti "düsünmek israr etmektir" diyerek Kitle ve Iktidar'i kaleme aldigi 30 yil boyunca bu çalismasini gölgeleyecek kapsamda baska eser vermedi. Çok sayida arastirmaya ve her yil Viyana'da düzenlenen bir sempozyuma konu olan bu kitaptan sonra insan dogasinin kitle ve iktidarla iliskisini bu denli kusatan baska bir kitap da yayimlanmadi. Düsünsel zenginliginin yani sira böylesi kitaplarda çok az rastlanan edebi bir anlatima da sahip olan Kitle ve Iktidar, zamana karsi direnerek insani anlamada basvuracagimiz vazgeçilmez kaynaklardan biri haline geldi.Anlamanin müthis bahtiyarligini hissetmek isteyenler için...