Türkiye’de Sosyal Teoride Din

Türkiye’de Sosyal Teoride Din başlıklı bu kitabın amacı, Türkiye’de son bir asırlık din düşüncesinin, dine teorik yaklaşımların, bu teorik yaklaşımların genel sosyal teorilerle ilişkilerinin, din araştırmalarında benimsenen yöntemlerin ana hatlarıyla bütüncül bir betimlemesini yapmaktır.

Kitap baştan sona kronolojik olarak okunabileceği gibi, ideolojik/teorik/metodolojik zıtlıklar ve benzerlikler üzerinden de okunabilir. Okuyucu, Gökalp-Sait Halim Paşa karşılaştırmasıyla milliyetçilik ile İslâmcılığın din yorumunu, Gökalp/Baltacıoğlu-Topçu karşılaştırmasıyla toplumcu yaklaşım ile bireyci yaklaşımın dine bakışını, Kurtkan Bilgiseven-Topçu karşılaştırmasıyla İslâm sûfîğindeki uyumcu ve isyancı yaklaşımları, Mardin-Göle karşılaştırmasıyla günümüz Türkiye’sinde İslâm’ın geleneksel biçimleri ile modern biçimlerini, Ülken üzerinden Türk aydınının din hakkındaki kafa karışıklıklarını ve materyalizme karşı maneviyatı koruma çabasını, Güngör üzerinden Türk milliyetçiliği içinde dine özsel yer vermenin tarihsel ve kuramsal tartışmalarını ve İslâm’ın milliyetçi düşüncede tahkim edilme arayışlarını, Sezer’in yerli ve Doğucu sosyolojisi üzerinden her dini kendi tarihsel şartları içinde özgün yöntem ve kavramlarla incelemenin gerekliliği ile İslâm dininin Anadolu/Türk/Doğu kimliği ile diyalektik ilişkisini, Ülgener üzerinden İslâm’ın kapitalist girişimcilik için bir imkâna sahip olup olmadığını tespit etmek için İslâm dini ve İslâm tarihini ayrı ayrı ele almanın gerekliliğini, Duralı üzerinden modern zamanlarda İslâm’ın bilgi ve ahlâk alanındaki önermelerini felsefe aracılığıyla ihya etme arayışlarını anlama imkânı bulacaktır.