Melih Cevdet Anday Kimdir?

Melih Cevdet Anday, 13 Mart 1915 yılında Çanakkale’de dünyaya gelmiş, 28 Kasım 2002 yılında da İstanbul’da vefat etmiştir. Türk şair, roman, deneme, makale ve tiyatro oyunu yazarıdır. Türk şiirinde yenilenmeyi Oktay Rıfat ve Orhan Veli ile Garip Akımı’nı başlatmıştır. Kendine özgü başlattığı şiir akımı ile de Garip Akımı’ndan ayrılmıştır. 1971 yılında UNESCO tarafından çıkarılan Courrier dergisi tarafından Dante, Tolstoy, Cervantes, Unamuno, Seferis ve Kawabata gibi edebiyat adamları düzeyinde görüldüğü açıklanmıştır.

Melih Cevdet Anday’ın çocukluğu İstanbul Kadıköy Bahariye’de geçmiştir. Ortaokul eğitimini İstanbul’da tamamlayan yazar, babasının işi dolayısıyla Ankara’ya taşınarak liseyi Gazi Lisesi’nde tamamlamıştır. Liseden sonra ilk olarak Hukuk Fakültesi’nde eğitim görmeye başladı ancak daha sonra Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih Coğrafya bölümüne geçiş yaptı. Memur olarak çalıştığı bu dönemde eğitimini tamamlayamadı. Devlet Demiryolları tarafından sosyoloji öğrenimi için Belçika’ya gönderildi.

1936 yılında Ukde isimli şiiri Varlık Dergisi’nde yayımlandı. Daha sonra sırasıyla şiirleri Ses, Yaprak, Yeditepe, Papirüs, Yeni Ufuklar, Yeni Dergi, Soyut, Ataç, Dönem, Yön gibi dergilerde yayımlandı. Garip isimli şiir kitabını Orhan Veli ve Oktay Rıfat ile 1941 yılında çıkardı. Bir süre Milli Eğitim Bakanlığı Neşriyat Müdürlüğü’nde memur olarak görev yaptı. Seçimlerle birlikte bakanlığın el değiştirmesi nedeniyle bu görevi sonlanmış oldu.

İstanbul’a dönen şair Akşam Gazetesi’nde 1953-1955 yılları arasında sanat ve edebiyat sayfaları hazırladı. Fikir ve düşünceleri nedeniyle işten çıkarılan Melih Cevdet Anday, Doğan Kardeş Yayınları’nda çeviri yapmaya başladı. Yine fikirleri sebebiyle bu işten de çıkmak zorunda kalan şair, Büyük Gazete, Tercüman, Yeni Tanin ve İkdam gazetelerinde çeşitli takma adlardla ve kendi adıyla makale ve denemeler yazdı. Ayrıca tefrika romanlar yayımladı. 1960 yılından 1997 yılına kadar Nadir Nadi’nin yardımıyla Cumhuriyet gazetesinde köşe yazarlığı yaptı.

Bunların yanında Anday birçok ödüle de imza atmıştır. Yazarlığın yanında İstanbul Belediye Konservatuvarı Tiyatro Bölümü’nde diksiyon dersi verdi. Özel bir tiyatroda mitoloji dersleri veren yazar 1964-1969 yıllarında TRT’ de yönetim kurulu üyeliği yapmıştır. Paris’te 1979-1980 yılları arasında eğitim müşavirliği yapmıştır.

Melih Cevdet Anday solunum ve böbrek yetmezliği nedeniyle 28 Kasım 2002’de vefat etmiştir. 87 yaşında ölen yazarın mezarlığı Büyükada’da yer almaktadır.

Melih Cevdet Anday Edebi Kişiliği Nasıldır?

Melih Cevdet Anday, Orhan Veli ve Oktay Rıfat ile birlikte Garip hareketini başlatmıştır. Eserlerini akılcı ve toplumsal çizgide vermiş, şiirlerinde daha çok aklın egemenliğini kullanmıştır. Garip hareketine bağlı olarak yazdığı şiirlerde ölçü ve uyak kaygısı taşımamış, ‘duygu’ anlayışıyla eserlerinde diğer yazarlardan ayrılmıştır.

Güzel günlere özlemin yer aldığı eserlerinde Melih Cevdet Anday yalın bir dil kullanmıştır.  Yönelimleri arasında kavgacı ve toplumsal şiir anlayışı da vardır ve şiirlerinde insan ve toplum değerlerini savunmuştur. 1960 yılından sonra yazdığı şiirlerde ‘Kolları Bağlı Odysseus’ şiirinden başlayarak eserlerinde Eski Yunan ve Doğu kültüründen izler görülmektedir.

Özellikle şiirleri ile tanınsa da, roman, tiyatro, deneme, gezi, anı gibi birçok türde eserler vermiştir.

Melih Cevdet Anday Hangi Şiir Anlayışına Sahipti?

Melih Cevdet Anday, Garip akımının son temcilsidir. İlk şiirlerinde savaş karşıtlığı, aşk ve yaşama sevinci konularını işlerken, ‘Rahatı Kaçan Ağaç’ şiiriyle gerçek dünya sorunlarına yönelmiştir. Toplumcu yazdığı şiire örnek olarak ‘Yan yana’ ve ‘Telgrafhane’ verilirken, 1963 yılında mitolojik unsurlara ve tarihe ‘Kolları Bağlı Odysseus’ ve ‘Ölümsüzlük Ardında Gılgamış’ şiirleriyle yönelmiştir.

Eleştirmen Füsun Akatlı, Melih Cevdet Anday ile ilgili şunları dile getirmektedir; “Melih Cevdet edebiyatımızın kural dışı bir ozanıdır. 1940’lı yıllardan ‘Garip’ hareketinin şairlerinden biri olarak başladığı şiir serüveni, şiirimize ‘Rahatı Kaçan Ağaç’tan, ‘Teknenin Ölümü’ne , ‘Kolları Bağlı Odyseus’tan, ‘Göçebe Denizin Üstünde’ye, ‘Tanıdık Dünya’dan’ taptaze bir şiir damarından fışkıran son iki kitabı ‘Güneşte’ ve ‘Yağmurun Altında’ya, başyapıt niteliğinde eserler kazandırarak sürüp gitmiştir.”

Melih Cevdet Anday'ın Eserleri Nelerdir?

Melih Cevdet Anday’ın şiir türünde yazdığı eserler;

1. Garip (1941) (Orhan Veli ve Oktay Rıfat ile birlikte)
2. Rahatı Kaçan Ağaç (1946)
3. Telgrafhane (1952)
4. Yan Yana (1956)
5. Kolları Bağlı Odysseus (1962)
6. Göçebe Denizin Üstünde (1970)
7. Teknenin Ölümü (1975)
8. Sözcükler (1978)
9. Ölümsüzlük Ardında Gılgamış (1981)
10. Tanıdık Dünya (1984)
11. Güneşte (1989)
12. Yağmurun Altında (1995)
13. Sözcükler (2007)

Melih Cevdet Anday’ın şiir çevirisi türünde verdiği eserler;

1. Annabel Lee – Edgar Allan Poe
2. Atlının Türküsü – Federico Garcia Lorca
3. Ben de – Langston Hughes
4. Bir Zenci Kızın Türküsü – Langston Hughes
5. Çayhane – Ezra Pound
6. Gece Şehir Uyumuş – Aleksandr Blok
7. Hürriyet – Paul Eluard
8. Kanun – Wystan Hugh Auden
9. Pan Öldü – Ezra Pound
10. Şiir Sanatı – Paul Verlaine

Melih Cevdet Anday’ın roman çevirisi türünde verdiği eserler;

1. Buz Sarayı – Tarjei Vesaas (1973)
2. Ölü Canlar – Gogol (1982)
3. Babalar ve Oğullar – Turgenyev (1983)

Melih Cevdet Anday’ın roman türünde yazdığı eserler;

1. Zifaftan Önce (1957)
2. Yağmurlu Sokak (1959)
3. Dullar Çıkmazı (1962)
4. Bir Gecede Üç Erkek
5. Aylaklar (1965)
6. Gizli Emir (1970)
7. İsa’nın Güncesi (1974)
8. Raziye (1975)
9. Meryem Gibi (1991)
10. Birbirimizi Anlayamayız (1992)

Melih Cevdet Anday’ın deneme türünde yazdığı eserler;

1. Doğu – Batı (1961)
2. İngiliz Edebiyatından Denemeler (1964)
3. Konuşarak (1964)
4. Gelişen Komedya (1965)
5. Sovyet Rusya (1965)
6. Yeni Tanrılar (1974)
7. Sosyalist Bir Dünya (1975)
8. Dilimiz Üstüne Konuşmalar (1975)
9. Maddecilik ve Ülkücülük (1977)
10. Anadolu’da ve Sosyalist Ülkelerde (1977)
11. Yasak (1978)
12. Paris Yazıları (1982)
13. Açıklığa Doğru (1984)
14. Akan Zaman, Duran Zaman (1984)
15. Sevişmenin Güdüklüğü ve Yüceliği (1990)
16. Yiten Söz (1992)
17. Aldanma ki (1992)
18. Geleceği Yaşamak (1994)
19. İmge Ormanları (1994)

Melih Cevdet Anday’ın şiir ürüne yarılar türünde yazdığı eserler;

1. Anlamın Anlamı
2. Çağlar Geçiyor
3. Şiir Üzerine
4. Şiirin Vazgeçilmez Üç Dönemi
5. Şiirin Anlamı
6. Uzun Şiir – Kısa Şiir
7. Yarın Düşüncesi

Melih Cevdet Anday’ın tiyatro oyunu türünde yazdığı eserler;

1. İçerdekiler (1965)
2. Mikadonun Çöpleri (1967)
3. Yarın Başka Koruda
4. Dikkat Köpek Var
5. Ölüler Konuşmak İster
6. Müfettişler (1972)
7. Ölümsüzler (1984)

Melih Cevdet Anday’ın Almış Olduğu Ödüller Nelerdir?

1. Gizli Emir ile 1970 TRT Roman Armağanı
2. Buz Sarayı ile 1973 TDK Çeviri Ödülü
3. Teknenin Ölümü ile 1976 Yeditepe Şiir Armağanı
4. Sözcükler ile 1978 Sedat Simavi Vakfı Edebiyat Ödülü
5. Ölümsüzlük Ardında Gılgamış ile 1981 İş Bankası Büyük Ödülü
6. Mansiyon – Ölümsüzler ile 1984 Enka Sanat Ödülleri
7. 1991 TÜYAP Onur Ödülü
8. 2000 Aydın Doğan Vakfı Şiir Ödülü

Melih Cevdet Anday En Ünlü Sözleri Nelerdir?

1. Uyuduk mu eşit oluruz. Ne tutku, ne gurur, ne umut.
2. Unutmayı bir hatırlasam.
3. Ruh ölümsüzse eğer. Ölümlü duyguları anlar mı?
4. Bayılırım şu düzenli dünyaya. Altta ölüler üstte diriler. Gel keyfim gel!
5. Yaşamamak isterdim seni.
6. Bir misafirliğe gitsem bana temiz bir yatak yapsalar her şeyi, adımı bile unutup uyusam.
7. Yaşamaktan soğumamak için tek çare, daha güzel bir dünya düşünmektir. O dünyayı özlemek ve o dünya için savaşmaktır.
8. İnsanlar bütün gerçeklerini düşlerden yapmışlardır.
9. Şairlik simyacılıktır. Nasıl ki simyacılar topraktan altın çıkarırlar, şairde dilden altın çıkarır.
10. Kadınla erkek arasındaki o sahte nezaket kırılsa, her şey konuşulur artık.
11. İnsanın aklına layık olmasıdır en büyük ideali. Masalı gerçekleştirmek, düşünceyi maddeleştirmek, günlük yaşayışı tarih yapmak. İnsanı bekleyen büyük işler bunlardır işte.
12. Acı insana sonradan verilmiş yaşama gücüdür.
13. İyi günlere inanıyorsan, üstelik hava da güzelse, yaşamak güzel şey, çok güzel şey doğrusu.
14. Kimi gözler bir hasret taşır içinde; sarılsan geçecek, konuşsan gülecek.
15. Bir gün ışığa döner yaprak, üzümler kızarır kütükte, elbette diner bu sağanak, kaybolur içimdeki ukte.
16. Küçük bir andır sonsuzluk, ben doğmadan önceki mevsim, sevincim benim, kutsanmış sevincim.
17. Cennet bize Eski Mısır’ın armağanıdır. Cehennem ise Samilerin.
18. Kadınlara haklarını bağışlayacak olanlar erkekler değildir. Bir bütün olarak toplumdur. Egemen erkek tipini erkeğe de kadına da toplum öğretmiştir. Bu iki cins bir arada ders görmüştür. Kadının toplumsal durumunda yapılacak düzeltmeleri erkeğin insafına bırakmak hiçbir sonuç vermez. Bütün iş, yaşamı kadın için de erkek için de yaşanılır hale getirmektir. Çok yanlı bir savaşım konusudur bu.
19. Uzaklara kar gibi yağıyor bilmediğim yıllar.
20. Beklemekle yitirdiğimiz zamanı toplasak kimbilir ne uzun tutardı!
21. Bu gece alıp başımı gideceğim, yağmurun bittiği yere.. Orayı çocukluğumdan beri merak ediyorum.
22. Biz ulusça daha alışmadık okumaya. Bunu açıkça bilelim. Okumamak bizim geleneğimizdir.
23. Ben ağaçların ve dağların değiştirilmesinden yana değilim, doğrudan doğruya insanı değiştirmektir inandığım.
24. İster kutsal kitap olsun, ister alışkanlık, okumamanın mazereti yoktur, olmaz. Okumamanın, okuma bilmemekten başka mazereti yoktur. Okuma öğrenmeme ise ayıptır.
25. O zaman kanatsız uçan sabahın ardından gideriz, yüreğimizle uyandırırız güneşi…
26. Otobüse elimde kitapla binmekten çekiniyorum, herkes bakıyor.

Melih Cevdet Anday’ın Kullandığı Takma İsimler Nelerdir?

1. Yaşar Tellidede
2. Mecdi Velet
3. Niyaz Niyazoğlu
4. C. A.
5. Mecdi Velet
6. Yaşar Tellidere
7. Zater
8. Gani Girgin
9. Yaşar Tellioğlu

Melih Cevdet Anday Kitapları Kitap Vadisi’nde!

Ünlü yazarla ilgili aradığınız tüm kitapları Kitap Vadisi’nde bulabilirsiniz. Kütüphanenizde mutlaka yer alması gereken yazarlardan biri olan Melih Cevdet Anday kitaplarını uygun fiyatlarla almaya hazır olun.