İnsan başkalarının ihtiyaçlarını ve çıkarlarını kendilerininkinin önüne koyabilir mi? Elinden gelen "en fazla" iyiliği yapmak, fedakarlığı da beraberinde mi getirmek zorunda? Başkaları için yaptığımız iyiliklerden duyduğumuz memnuniyet bu iyilikleri daha az ahlaki kılar mı?
Peter Singer, felsefe tarihinde iki yüzyılı aşkındır önemli bir tartışma başlığı olan diğerkamlık (altruism) kavramına bugünden bakarak onu pratik etiğin alanına taşıyor. 1972'de yazdığı "Kıtlık, Bolluk ve Ahlak" makalesiyle daha kavramın adı konmadan etkili diğerkamlığın fikri öncülerinden olan Singer, kavramı 2000'li yılların başında ortaya çıkmaya başlayan yeni bir hayırseverlik anlayışını tarif etmek için kullanıyor.
Bu hayırseverlik anlayışına göre iyilik yapmak isteyenlerin varlıklarının
küçük bir kısmını hayır işlerine vakfetmesi yeterli bulunmazken, etik olarak
doğru ve meşru olan şeyin kendi hayatını idame ettirmek için kullanılandan arta kalanın başkalarının yararı için kullanılması olduğu savunuluyor. Bu ilke kimi zaman, ömürleri boyunca maaşlarının yüzde 20'sini hayır işlerine vermeyi taahhüt eden kişilerde hayat bulurken, kimi zaman hiç tanımadığı biri için böbreklerinden birini bağışlamaktan kaçınmayan etkili diğerkâmların eylemlerinde pratik ve teorik sınırlarına ulaşıyor.
Princeton Üniversitesi biyoetik kürsüsü profesörü Avustralyalı filozof Peter
Singer, pratik etik, faydacılık, hayvan hakları, türcülük alanlarında yaptığı çalışmalarla tanınıyor. Bu alanlarda yirmiye yakın kitap kaleme alan Singer'ın Türkçeye kazandırılmış kitaplarına, TÜSEV ve KUSİTHAM işbirliğiyle bir yenisini eklemiş olmaktan memnuniyet duyuyor, "etkili diğerkâmlık" üzerine yazılmış bu kaynak kitabın okuyuculara gündelik ahlaki seçimlerinde üzerine düşünebilecekleri sorular sordurtmasını ümit ediyoruz.
Menü
Sepete Ekle
