Can Yücel Kimdir?

Can Yücel, İstanbul’da 21 Ağustos 1926 tarihinde doğmuştur. Babası eski Milli Eğitim Bakanı, Hasan Ali Yücel’dir. Can Yücel Ankara ve Cambridge üniversitelerinde Yunanca ve Latince okudu. Askerliğini Kore’de yapan Can Yücel, farklı elçiliklerde çevirmenlik yapmıştır. Bunun yanında Londra’da BBC’nin Türkçe bölümünde spikerlik yapmış, 1958 yılında Türkiye’ye dönmüştür. Türkiye’ye döndükten sonra Bodrum ve Marmaris’te turist rehberliği yaparak daha sonra İstanbul’a gelen şair, İstanbul’da bağımsız çevirmen ve şair olarak yaşamını sürdürmüştür. Can Yücel 1965 yılında Güler Yücel ile evlenmiş, evliliklerinden Güzel ve Su isminde iki kızı ve Hasan isminde bir oğlu olmuştur. Ölümünden önce son zamanlarında Eski Datça’ya yerleşerek burada, her hafta ‘Leman’ dergisine, her ay da ‘Öküz’ dergisinde yazılarını ve şiirlerini yayımladı. Emek Partisinde kurucu üye olarak görev aldı. Emek Partisi’nin marşı, Can Yücel’in şiiri olan ‘Hava Döndü’ olmuştur. 18 Nisan 1999 tarihinde Özgürlük ve Dayanışma Partisi’nde, İzmir 1. Sıra milletvekili adayı oldu. Ayrıca Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel’e hakaret ettiği için yargılandı. Can Yücel, 12 Ağustos 1999 gecesi vefat etmiştir. Günebakan çiçekleriyle uğurlanan Can Yücel, İzmir Büyükşehir Belediye Başkanı Ahmet Piriştina desteği ile Datça’da toprağa verildi. Şairin naaşı 17 Ağustos 1999 yılında toprağa verildi. Can Yücel’in ölüm yıldönümü her yıl anılmaktaydı ancak şairin ölüm yıldönümünde şarap içildiği gerekçesi ile anma törenleri Datça Belediyesi tarafından kaldırıldı. Can Yücel’in “Mekanım Datça Olsun” isimli yayımlanan bir kitabı vardır. Datça’da yapılan törenlerin yasaklanması ve bu törenlerin başka yerlerde yapılması sebebiyle, mezar yıkıma uğradı ve mezar taşı parçalandı. Mezara yakın olan “Can Evi”, yıkımın ardından kapatıldı.

Can Yücel Şiir Kitapları Nelerdir?

• 1950 “Yazma”
• 1957 “Her Boydan” (Çeviri Şiirler)
• 1974 “Sevgi Duvarı”
• 1974 “Bir Siyasinin Şiirleri”
• 1976 “Ölüm ve Oğlum”
• 1981 “Şiir Alayı” (ilk dört şiir kitabı)
• 1982 “Rengahenk”
• 1984 “Gökyokuş”
• 1985 “Beşibiyerde” (ilk beş şiir kitabı)
• 1985 “Canfeda”
• 1988 “Çok Bi Çocuk”
• 1990 “Kısa Devre”
• 1990 “Kuzgunun Yavrusu”
• 1991 “Gece Vardiyası”
• 1993 “Güle Güle – Seslerin Sessizliği”
• 1994 “Gezintiler”
• 1995 “Maaile”
• 1997 “Seke Seke”
• 1999 “Alavara”
• 1999 “Mekanım Datça Olsun”

Can Yücel Çevirileri Nelerdir?

• 1953 Eleanor Roosevelt’in eseri “Hatırladıklarım”
• 1956 Georges Duhamel’in eseri “Yeni Türkiye Bir Garp Devleti”
• 1957 “Herboydan: Dünya Şiirinden Seçmeler”
• 1958 Anne Frank’ın eseri “Anne Frank’ın Hatıra Defteri”
• 1959 Stanley Lane Poole’nin eseri “Lord Stratfordun Türkiye Hatıraları”
• 1964 F. Scott Fitzgerald’ın eseri “Muhteşem Gatsby”
• 1967 Edmund Wilson’un eseri, “Lenin Petrogirad’da – Sosyalist Akımın Gelişmesi”
• 1967 Ernesto Che Guevara’nın eseri “Gerilla Harbi – Mao Tse Tung”
• 1967 Ernesto Che Guevara’nın eseri “Küba’da Sosyalizm ve İnsan”
• 1968 Stokely Carmichael’in eseri “Siyah İktidar”
• 1972 Peter Weiss’in eseri “Salozun Mavalı”
• 1977 Ruis’in eseri “Yeni Başlayanlar İçin Marks”
• 1980 Vertolt Brecht’in eseri “Kafkas Tebeşir Dairesi”
• 1981 Shakespeare’nin eseri “Bahar Noktası – Bir Yaz Gecesi Rüyası’nın çevirisi”
• 1982 Bertolt Brecht’in eseri “Şvayk Hitler’e Karşı”
• 1983 Charles M. Schulz’un eseri “Snoopy – Bir Fıstık Kitabı”
• 1996 Shakespeare’nin eseri “Hamlet”
• 1988 Arthur Laurents’in eseri “Bir Yakasının Hikayesi”
• 1991 Yaroslav Haşek’in eseri “Kızıl Komser”
• 1991 Charles M. Schulz’un eseri “Snoopy Kar Korkusu – 2”
• 1991 William Shakespeare’nin eseri “Fırtına”
• 2018 Oscar Wilde’nin eseri “Maksat Samimiyet”

Can Yücel Edebi Kişiliği

Can Yücel, uzun süre Yenilikler, Beraber, Seçilmiş Hikayeler, Dost, Sosyal Adalet, Şiir Sanatı, Dönem, Ant, İmece ve Papirüs adlı dergilerde 1945 – 1965 yılları arasında şiirlerini yazmıştır. Şairin tanınması Yeni Dergi, Birikim, Sanat Emeği, Yazko Edebiyat ve Yeni Düşün dergilerinde yayımladığı şiir, yazı ve şiir çevirileriyle olmuştur. Can Yücel 1965 yılından sonra siyasal konularda da yazılar yazmıştır. 15 yıl hapse mahkum olan şairin, mahkum olma nedeni Che Guevara ve Mao’dan çeviriler yaptığı gerekçesidir. Can Yücel 12 Mart 1971 de hapse girmiştir. Yazar 1974 yılında hapisten genel af sayesinde çıkmıştır. Hapiste “Bir Siyasinin Şiirleri” adlı kitabını yazan şair, hapisten çıktığı zaman kitabını yayımladı. Can Yücel’in yazdığı “Rengahenk” isimli kitabı 12 Eylül 1980 sonrasında müstehcen olduğu iddiası ile toplatılmıştır. Can Yücel 1962 yılında İngiltere’ye gitmiştir. İngiltere’de Latin harfleriyle taş baskısı olarak 1709 yılından kalma bir dilbilgisi kitabı bulması büyük ilgi uyandırmıştır. Can Yücel’in şiirlerinde taşlama ve toplumsal duyarlılık dikkat çekerken, anlatım dili yalın ve sadedir. Can Yücel’in şiirlerinde geçen konular doğa, insan, olaylar, kavramlar, heyecanlar, duyumlar ve duygulardır. Can Yücel ailesine çok önem veren bir kişidir ve eserlerinde ailesinden de bahsetmektedir. Eşi, çocukları, torunları babası… Tüm aileyle sevgi dolu bir ilişkisi olan şairin eserlerine de bu sevgi duygusu yansımaktadır. Aile sevgisini barındıran şiirleri, “Küçük Kızım Su’ya”, “Güzel’e”, “Yeni Hasan’a Yolluk”, “Hayatta Ben En Çok Babamı Sevdim”dir. Lorca, Shakespeare, Brecht, Wilde gibi önemli yazarların çevirilerini yapan Can Yücel, Shakespeare’nin ünlü “to be or not to be” sözünü, “bir ihtimal daha var, o da ölmek mi dersin” şeklinde Türkçe’ye çevirmiştir. Can Yücel, “Her Boydan” adlı eserinde ünlü şairlerin şiirlerini serbest ve başarılı bir şekilde çeviri yapmıştır.

Can Yücel Ünlü Sözleri

• Eğer çok konuşmak faydalı olsaydı, Allah iki ağız, bir kulak verirdi. Onun için, çok dinleyip az konuşmak gerek.
• Gitmek gerekir bazen. Fazla yormadan, daha çok bıktırmadan, eğer vaktiyse ardına bile dönüp bakmadan.
• Aklında bulunsun sevgilim; sen beni kandırmadın, ben inanmayı seçtim.
• Toprak ibi olmalısın… Ezildikçe sertleşmelisin! Seni ezenler muhtaç kalmalı! Hayatı sende bulmalı…
• Aşk da önemli olan aynı elleri tutmak değil, bir ömür hiç bırakmamaktır.
• Keşke kendini bırakıp gitse insan; ama olmuyor.
• Yüreğimi korkak büyütmedim. Kaybettiklerim, dağıttığım servetimdir.
• Bizimkisi bir aşk hikayesi değildi. Aşktı bizimkisi, gerisi hikayeydi.
• Öyle içten ki yüreğimin en derinindeki yerin, çıkarı yok, çıkası yok, çıkarasım yok.
• Bir insana zorla sevdiremezsin kendini, bana güven diyemezsin. O bunuhissetmiyorsa tek bir söz söyleyebilirsin;”sen bilirsin”.
• Ben gidiyorum dediğimde, ‘gitme’ diyen birini değil, “ben de geliyorum, yalnız gidemezsin!” diyen birini istiyorum.
• Sevince çocuk oluyor insan.
• Birini seveceksen, onu her şeyinle sevme çünkü bittiğinde; onu unutamamana değil, unutamayacak kadar çok sevdiğine yanarsın.
• Benim halim, memleketin hali.